سکس‌تراپی چیست؟

چکیده:

سکس‌تراپی یکی از شاخه‌های روان‌درمانی است که به افراد یا زوج‌ها کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به روابط جنسی را بررسی و درمان کنند. این نوع درمان بیشتر بر گفت‌وگو و تحلیل روانی تمرکز دارد تا تماس فیزیکی. سکس‌تراپی می‌تواند برای درمان اختلال‌های عملکرد جنسی، اختلاف در میل جنسی، بهبود صمیمیت عاطفی و ارتقاء رضایت از رابطه به کار گرفته شود. در این مقاله، انواع سکس‌تراپی، تکنیک‌های درمانگران، فواید آن و نکاتی که پیش از شروع باید در نظر گرفت، بررسی شده است.

سکس‌تراپی چیست؟

 سکس‌تراپی نوعی روان‌درمانی است که زوج‌ها می‌توانند به صورت مشترک آن را دریافت کنند یا افراد به صورت انفرادی به دنبال آن باشند. اگرچه اغلب زوج‌ها به خاطر وجود اختلال عملکرد جنسی یا مشکلاتی در بخشی از رابطه جنسی‌شان به سکس‌تراپی مراجعه می‌کنند، این نوع درمان می‌تواند به عنوان ابزاری برای حفظ استحکام و شفافیت رابطه در طول سال‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

سکس‌تراپی شکلی از روان‌درمانی گفت‌وگومحور است؛ بنابراین زوج‌ها یا افراد می‌توانند انتظار داشته باشند درباره تردیدها و نگرانی‌های خود در زمینه صمیمیت فیزیکی صحبت کنند. سکس‌تراپی شامل تماس یا عمل جنسی واقعی در جلسات درمان نمی‌شود.

دکتر استیفن اسنایدر، سکس تراپیست ساکن نیویورک و نویسنده‌ی کتاب عشقی شایسته‌ی ساختن: چگونه در یک رابطه‌ی بلندمدت، رابطه‌ی جنسی فوق‌العاده‌ای داشته باشیم، در این باره اظهار می‌دارد: «سکس‌تراپی اساساً بر تجربه‌ی احساس مثبت و رضایت در فرد استوار است. در این نوع درمان، هیچ پیشرفتی حاصل نمی‌شود مگر آنکه فرایند درمانی موجب احساس خوب در مراجع شود.»

انواع سکس تراپی:

روان درمانی گفت و گو محور (talk therapy) رایج‌ترین شیوه در سکس‌تراپی محسوب می‌شود. در این نوع درمان، زوج‌ها معمولاً بر بهبود مهارت‌های ارتباطی خود کار می‌کنند، درباره نقاط حساسی که پیش‌تر در زمینه رابطه جنسی تجربه کرده‌اند گفتگو می‌کنند، و گاهی نیز آگاهی خود را در زمینه آموزش جنسی افزایش می‌دهند.

در یکی از مطالعات انجام ‌شده، درمانگرانی که تجربه‌های بالینی خود را گزارش کرده بودند، عنوان کردند که تفاوت در میزان میل جنسی (desire discrepancy) یکی از رایج‌ترین مشکلات میان زوجین است. به این معنا که یکی از طرفین بیش یا کم‌تر از دیگری تمایل به برقراری رابطه جنسی دارد. این اختلاف‌ها اغلب ریشه در نگرانی‌های هیجانی یا سطوح بالای استرس دارند؛ مسائلی که می‌توان آن‌ها را در فرآیند درمان گفت‌وگومحور بررسی و درمان کرد.

 تمرکز حسی (sensitive focus)یکی از روش‌های رفتاردرمانی در سکس‌تراپی است که بر جزئیات رابطه زوج تمرکز دارد و آن‌ها را به انجام تمرین‌های رفتاری خاص دعوت می‌کند. در این روش، معمولاً تکالیفی برای انجام در منزل به زوجین داده می‌شود تا بر تعاملات بدنی لذت‌بخش، بدون فشار ناشی از رابطه جنسی دخولی، تمرکز کنند. در این نوع درمان، معمولاً از زوج‌ها خواسته می‌شود تا برای مدتی از انجام هرگونه فعالیت جنسی‌ای که ممکن است موجب اضطراب شود، خودداری کنند. هدف از این فرآیند، بهبود کیفیت تجربه صمیمیت میان زوجین و کمک به تقویت آن از طریق رفع تعارض‌ها یا مشکلات زمینه‌ای است. بسیاری از درمانگران، بسته به نیاز مراجعان، ترکیبی از این شیوه‌ها را به کار می‌گیرند یا در جلسات مختلف از رویکردهای متفاوت بهره می‌برند.

تکنیک های مورد استفاده در جلسات:

دکتر اسنایدر سه هدف اصلی را در آغاز جلسات درمانی خود دنبال می‌کند:

1-تلاش می‌کند دقیقاً مشخص کند که فرد یا زوج، چه چیزی را می‌خواهند از جلسات درمانی به دست آورند.

2-جزئیات مربوط به آنچه واقعاً در رابطه جنسی – و در ذهن هر یک از طرفین رخ می‌دهد را با دقت و وضوح کامل جمع‌آوری می‌کند.

3-بررسی می‌کند که هر یک از طرفین رابطه، چه چیزی را رضایت‌بخش تلقی می‌کنند و چگونه می‌توانند این خواسته‌ها را در هنگام رابطه جنسی به خاطر داشته باشند و بر اساس آن‌ها عمل کنند.

اسنایدر توضیح می‌دهد که ملاقات با افراد به‌تنهایی و نیز با زوج‌ها به‌صورت مشترک، هر یک مزایای خاص خود را دارند.

او معتقد است که در جلسات انفرادی، می‌تواند به درک دقیق‌تری از آنچه در ذهن فرد می‌گذرد دست یابد؛ و در جلسات مشترک با زوج، تصویر جامع‌تری از آنچه در رابطه جنسی میان آن‌ها اتفاق می‌افتد، دریافت می‌کند. او معمولاً تلاش می‌کند تمامی این مراحل را در طول یک جلسه‌ی یک‌ساعته انجام دهد.

دکتر اسنایدر می‌گوید: «این امکان وجود دارد که ابتدا زوج را برای ۱۵ دقیقه به‌صورت مشترک ببینم، سپس هر یک را به‌طور جداگانه برای ۱۵ دقیقه ملاقات کنم، و در نهایت جلسه را با حضور هر دو نفر به پایان برسانم؛ با اطمینان از اینکه تمامی ابعاد موضوع را شنیده‌ام.» این روش همچنین به اسنایدر این امکان را می‌دهد که درک بهتری از نحوه تعامل زوج با یکدیگر به‌دست آورد، و ببیند آیا رفتار آن‌ها در جلسات فردی نسبت به جلسات مشترک تغییر می‌کند یا خیر.

سکس‌تراپی در چه زمینه‌هایی می‌تواند کمک‌کننده باشد؟

سکس‌تراپی می‌تواند به افراد کمک کند تا بر موانع ذهنی یا هیجانی‌ای که ممکن است مانع از لذت‌بردن از رابطه جنسی با شریک عاطفی‌شان شده‌اند، غلبه کنند. این نوع درمان همچنین می‌تواند به زوج‌ها یا افراد کمک کند تا نگرانی‌های جسمی یا روانی‌ای را که مانع از لذت یا حتی درگیر شدن در رابطه جنسی هستند، شناسایی و بررسی نمایند. این موارد ممکن است شامل اختلاف در میزان میل جنسی میان زوجین باشد، اما در کنار آن، سکس‌تراپی در درمان اختلال‌های عملکرد جنسی نیز نقش دارد. این اختلالات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1-درد هنگام رابطه جنسی(pain during sex)

2-انزال زودرس (premature ejaculation)

3-ناتوانی نعوظ (erectile dysfunction)

4-اختلالات برانگیختگی جنسی(arousal disorders)

5-اختلالات میل جنسی(desire disorders)

اختلالات میل یا برانگیختگی جنسی اغلب با نگرانی‌های روان‌شناختی عمیق‌تری در ارتباط‌اند که صحبت درباره آن‌ها با درمانگر می‌تواند مفید و مؤثر باشد. اگرچه شرکت‌های داروسازی گزینه‌هایی را برای درمان برخی از این اختلالات در مردان ارائه می‌دهند، اما مطالعات نشان داده‌اند که بسیاری از علل ریشه‌ای اختلالات جنسی، منشأ روانی-اجتماعی دارند؛ مانند سوءمصرف مواد، افسردگی یا اضطراب. سکس‌تراپی می‌تواند به زوج‌ها یا افراد کمک کند تا هیجانات و رفتارهای زیرسطحی‌ای را که ممکن است بر زندگی جنسی آن‌ها تأثیر منفی گذاشته باشند، شناسایی کرده و برای درمان آن‌ها اقدام کنند.

فواید سکس‌تراپی:

سکس‌تراپی می‌تواند طیفی از مشکلات در روابط را بهبود بخشد؛ با این حال، آثار مثبت آن تنها به روابط محدود نمی‌شود و می‌تواند تأثیرات مثبتی بر نگرش کلی روانی افراد تحت درمان نیز داشته باشد. برخی از فواید این نوع درمان عبارت‌اند از:

تقویت صمیمیت عاطفی میان زوجین، که می‌تواند منجر به افزایش حس رضایت و خوشبختی در رابطه شود.  بهبود مهارت‌های ارتباطی در زوجین، به‌ویژه در زمینه صمیمیت و رضایت جنسی.پژوهش‌ها نشان داده‌اند که داشتن رابطه جنسی حداقل یک بار در هفته، به‌طور معناداری با افزایش رضایت کلی از رابطه همراه است.

نکات مهم پیش از شروع درمان:

اگر قصد دارید سکس‌تراپی را به‌همراه شریک عاطفی خود آغاز کنید، بسیار مهم است که درمانگری را انتخاب کنید که با هر دوی شما سازگاری و هماهنگی روانی و رفتاری داشته باشد. این بدان معناست که لازم است پس از هر جلسه، با شریک خود درباره تجربه‌اش از جلسه، به‌ویژه واکنش او نسبت به شخصیت درمانگر و شیوه‌های درمانی وی، گفت‌وگویی باز و صادقانه داشته باشید.

دو نهاد تخصصی، شامل انجمن مربیان، مشاوران و درمانگران حوزه جنسی (AASECT) و کالج آمریکایی (sexologists)این امکان را فراهم کرده‌اند که افراد بتوانند بر اساس موقعیت جغرافیایی (و حتی گزینه‌های درمان از راه دور)، درمانگر مناسب خود را یافته و بر اساس حوزه تخصصی، فرد مناسبی را انتخاب کنند. همچنین توجه به مسائل عملی و لجستیکی نیز مهم است؛ برای مثال، مکان مطب درمانگر می‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای باشد، به‌ویژه اگر شما و شریک‌تان از نقاط مختلف به آنجا مراجعه می‌کنید. در نهایت، پیش از آغاز جلسات، در مورد پوشش بیمه درمانی حتماً پرس‌وجو کنید. برخی از روان‌درمانگران ممکن است تحت پوشش بیمه نباشند؛  با این حال، برخی دیگر خدمات خود را بر اساس مقیاس لغزنده (sliding scale) یا با توجه به شرایط مالی فرد، با انعطاف بیشتری ارائه می‌دهند.

چگونه سکس تراپی را شروع کنیم؟

پس از آنکه شما و شریک‌تان درمانگر مناسبی را انتخاب کردید، لازم است پیش از مراجعه به اولین جلسه، به نکات زیر توجه داشته باشید: با بیشترین میزان اطلاعات دقیق و مستند وارد جلسه شوید. در سکس‌تراپی، بسیار رایج است که هنگام صحبت درباره مشکلات، هیجانات شدید تجربه شوند. بنابراین، بسیار مهم است که شما و شریک‌تان آمادگی پاسخ‌گویی به پرسش‌هایی درباره دفعات رابطه جنسی، تاریخ‌ها و حتی زمان‌های تقریبی آن را داشته باشید. بازتاب‌های ذهنی خود را درباره احساسات‌تان پیش، حین و پس از رابطه جنسی یا گفت‌وگوهای جنسی ثبت و مرور کنید. این نوع خودآگاهی هیجانی به فرایند درمان کمک چشمگیری می‌کند. در صورتی که متوجه عوامل محرک یا موقعیت‌هایی شده‌اید که باعث ناراحتی یا تنش در رابطه جنسی می‌شوند، حتماً آن‌ها را با درمانگر خود در میان بگذارید. دکتر اسنایدر اشاره می‌کند که درمانگران جنسی اغلب «در پرسش‌های خود، وارد جزئیات بیشتری درباره‌ی آنچه در رختخواب و همچنین در ذهن شما رخ می‌دهد، می‌شوند»؛ بنابراین آمادگی برای گفت‌وگوی شفاف و بی‌پرده، از اهمیت بالایی برخوردار است.