اعتیاد جنسی – واقعیت ها و تصورات غلط
اعتیاد جنسی به مجموعه‌ای از کنش‌ها، تخیلات و گرایشات جنسی اشاره دارد که فرد قادر به کنترل آنها نیست و این عدم کنترل منجر به بروز مشکلات جدی در زندگی روزمره او می‌شود. این رفتارها به‌گونه‌ای است که اثرات مخرب و دردناکی برای فرد به همراه دارد و او عملاً توانایی مدیریت آنها را از دست می‌دهد. تصورات غلط زیادی در مورد اعتیاد جنسی وجود دارد و اغلب سردرگمی زیادی در این زمینه دیده می‌شود. چیزی که اغلب چه در رسانه‌ها و چه در مکالمات با دوستان زیاد در مورد آن می‌شنویم، اعتیاد جنسی است.اما در عصر اپلیکیشن‌های دوست‌یابی و روابط عاشقانه، این به چه معناست؟ حتی بحث‌هایی در مورد اینکه آیا اعتیاد جنسی یک بیماری قابل تشخیص واقعی است وجود دارد، زیرا در دی اس ام 5 (استاندارد تشخیصی برای اعتیاد و اختلالات سلامت روان) به‌صورت رسمی ذکر نشده است. با این حال، در اصل، این یک نیاز اجباری به انجام اعمال جنسی برای رسیدن به “درمان” است، مشابه اینکه چگونه فردی که مبتلا به اختلال مصرف مواد است، ممکن است نیاز اجباری به استفاده از مواد برای رسیدن به “درمان” داشته باشد. میشل هرزوگ، درمانگر ازدواج و خانواده و درمانگر حرفه‌ای جنسی دارای گواهینامه ، می‌گوید: «اعتیاد جنسی موضوعی بیش از علاقه یا لذت بردن از رابطه جنسی یا فعالیت جنسی است. این مسئله شامل افکار و اعمال مداوم و مکرر است که علی‌رغم تلاش برای متوقف کردن یا کاهش رفتارها یا افکار، خارج از کنترل فرد به نظر می‌رسند و باعث پریشانی و اختلال قابل توجهی می‌شوند.» اعتیاد جنسی و میل جنسی بالا گاهی اوقات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما آنها یکسان نیستند. اعتیاد جنسی چیزی بیش از یک میل جنسی بالا است و بسیاری از افرادی که میل جنسی بالایی دارند، همچنان می‌توانند از یک زندگی جنسی سالم لذت ببرند. افرادی که اعتیاد جنسی دارند، بیشتر احتمال دارد که این بیماری بر زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد.
درک اعتیاد جنسی
اول از همه، هایپرسکشوالیتی و رفتار جنسی وسواسی چیست؟ جما نایس، مربی روابط جنسی و زناشویی، توضیح می‌دهد که هر دوی این کلمات یکسان هستند: «این جایی است که شما صرفاً روی فانتزی‌ها یا تمایلات جنسی غیرقابل کنترل تمرکز می‌کنید، و جایی که تجربیات جنسی عادی بر شما غلبه می‌کنند و می‌خواهید آن را به‌صورت وسواس‌گونه انجام دهید.» استفانی بوئلر، روانشناس و درمانگر جنسی، دارای مدرک می‌گوید: «اختلال رفتار جنسی وسواسی، توسط سازمان بهداشت جهانی به‌عنوان یک بیماری روانی طبقه‌بندی شده است. این اختلال با داشتن افکار و خیال‌پردازی‌های وسواسی در مورد رابطه جنسی و همچنین جستجوی ارضای جنسی مشخص می‌شود که زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.» برای مثال، ممکن است از خودارضایی لذت ببرید. برای برخی افراد، این می‌تواند به یک وسواس غیرقابل کنترل تبدیل شود که به رفتاری فراتر از کنترل آنها تبدیل می‌شود. ممکن است احساس کنید که باید هر بار که رابطه جنسی دارید، فانتزی‌های خاصی را اجرا کنید یا برای رابطه جنسی یا پورنوگرافی پول بپردازید. اعتیاد جنسی اولین بار در سال ۱۹۷۰ توسط اورفورد معرفی شد که آن را به‌عنوان بیش‌فعالی جنسی تعریف کرد و رفتار جنسی خارج از کنترل را به‌عنوان یک الگوی ناسازگارانه و مختل‌شده با عواقب نامطلوب توصیف نمود، مشابه با اعتیاد به الکل. در ادبیات بالینی، این پدیده با اصطلاحات مختلفی مانند «جنون شهوانی»، «شهوت‌پرستی»، «وسواس جنسی»، «تکانشگری جنسی»، «رفتار جنسی خارج از کنترل» و «بیش‌فعالی جنسی» نام‌گذاری شده است. کرافت ابینگ در سال ۱۹۰۰ اولین موارد میل جنسی افراطی غیرطبیعی را با عنوان «سکشوال هایپر استزیا» (فزون‌حساسیت جنسی) گزارش کرد و آن را نشانه‌ای از افزایش نابهنجار میل جنسی دانست. بعدها، کینزی و همکارانش (۱۹۸۴) مفهوم «خروجی کلی جنسی» را مطرح کردند که به مجموع ارگاسم‌های هفتگی فرد از طریق روش‌هایی مانند خودارضایی، رابطه جنسی یا رابطه جنسی دهانی اشاره دارد. بر اساس پژوهش‌ها، میانگین خروجی کلی جنسی بالای هفت بار در هفته به مدت پنج سال می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تشخیص بیش‌فعالی جنسی در نظر گرفته شود.
تصورات غلط و افسانه‌ها در مورد اعتیاد جنسی
در مورد اعتیاد جنسی تصورات غلط زیادی وجود دارد. نایس می‌گوید: «برخی افراد ممکن است فکر کنند که معتادان جنسی جنایتکار یا متجاوز جنسی هستند.» او تأکید می‌کند: «این درست نیست. این می‌تواند به یک رفتار وسواسی تبدیل شود که در آن آنها همیشه سعی می‌کنند به اوج لذت برسند و این بر توانایی آنها در زندگی عادی تأثیر می‌گذارد.» گاهی اوقات تصور می‌شود که افراد معتاد پشت برچسب «معتاد جنسی» پنهان می‌شوند، اما افرادی که به رابطه جنسی معتاد هستند اغلب واقعاً می‌خواهند آن را ترک کنند، ولی به دلیل ماهیت این بیماری نمی‌توانند. یک تصور غلط دیگر این است که معتادان جنسی به افرادی که با آنها رابطه جنسی دارند – مثلاً شریک زندگی‌شان – اهمیتی نمی‌دهند. آنها ممکن است در صحبت کردن علنی در مورد اعتیاد خود با شریک زندگی خود احساس راحتی نکنند، شاید به دلیل آسیب‌های گذشته، انگ اجتماعی پیرامون اعتیاد جنسی یا صرفاً خجالت. در حالی که اعتیاد جنسی اغلب با مردان مرتبط است، هرزوگ خاطرنشان می‌کند که افراد از جنسیت‌های دیگر نیز می‌توانند اعتیاد جنسی را تجربه کنند. یک مطالعه از سال ۲۰۱۸ نشان داد که حدود ۷٪ از زنان در کنترل رفتارها و تمایلات جنسی دچار پریشانی یا اختلال شده‌اند
علائم اعتیاد جنسی
اعتیاد جنسی علائم مختلفی دارد و علائم آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی، کسی که اعتیاد جنسی دارد، دائماً به رابطه جنسی فکر می‌کند تا جایی که به وسواس تبدیل می‌شود و نمی‌تواند به چیز دیگری فکر کند.
موارد زیر نیز می‌توانند علائم اعتیاد جنسی باشند
خودارضایی بیش از حد که می‌تواند منجر به دردناک شدن اندام تناسلی یا تمایل به خودارضایی در موقعیت‌های نامناسب، مانند مکان‌های عمومی، شود
احساس شرم، افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی بالقوه روابط اجباری با شرکای متعدد از جمله غریبه‌ها
خیانت، با این حال، همه افراد مبتلا به اعتیاد جنسی خیانت نمی‌کنند
به خطر انداختن خود یا دیگران به دلیل رفتار جنسی
احساس پشیمانی یا گناه پس از رابطه جنسی
دروغ گفتن برای پنهان کردن رفتارهای خود
ناتوانی در متوقف کردن یا کنترل فعالیت جنسی
پیامدهای اعتیاد جنسی مشابه سایر اختلالات اعتیادی است و بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا علائم ترک مانند عصبانیت، بی‌خوابی، تعریق، تهوع و افزایش ضربان قلب را گزارش کرده‌اند. این اختلال افراد را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مانند ایدز، مشکلات اجتماعی و شغلی، و اهمال در مسئولیت‌های مرتبط با رفتارهای جنسی قرار می‌دهد. افراد مبتلا، به‌ویژه مردان، اغلب درگیر رفتارهای پرخطر دیگری مانند مصرف دخانیات، الکل، مواد مخدر، داروهای غیرقانونی و قماربازی هستند و احساس نارضایتی شدیدی از زندگی دارند.
تأثیر اعتیاد جنسی
نایس می‌گوید: «تأثیرات اعتیاد جنسی بر زندگی فرد بسیار زیاد باشد. این مسئله می‌تواند به روابط آسیب برساند و اغلب منجر به جدایی یا طلاق شود، زیرا فرد تصور غیرواقعی و ناسالمی از چگونگی رابطه جنسی در یک رابطه یا ازدواج دارد.» مادامی که فرد به جای کار خود بر رابطه جنسی تمرکز کند، اعتیاد جنسی می‌تواند بر زندگی حرفه‌ای فرد تأثیر بگذارد. دکتر بوئلر توضیح می‌دهد: وقتی در موقعیت‌های اجتماعی حضور دارید، ممکن است حواس‌پرت و گوشه‌گیر به نظر برسید، به طوری که شریک زندگی‌تان ممکن است احساس ناراحتی یا عصبانیت کند و رئیس شما ممکن است احساس سردرگمی کند. روابط می‌توانند از هم بپاشند و فرد شغل خود را از دست بدهد . معتادان جنسی همچنین ممکن است در صورت خرج کردن پول برای فعالیت‌های جنسی، با مشکلات مالی مواجه شوند. هرزوگ اضافه می‌کند که برخی از افراد مبتلا به اعتیاد جنسی ممکن است با مشکلات قانونی نیز روبرو شوند. اگرچه این مورد برای همه صدق نمی‌کند، برخی ممکن است درگیر رفتارهای جنسی غیرقانونی در حوزه قضایی خود مانند فحشا شوند. همچنین اعتیاد جنسی می‌تواند اثرات جسمی داشته باشد. فعالیت جنسی مکرر می‌تواند به بدن فشار وارد کند و خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی را افزایش دهد. اعتیاد جنسی به‌عنوان یک اختلال ویرانگر شناخته می‌شود که می‌تواند ازدواج و روابط خانوادگی را نابود کند
علل و عوامل خطر
از جمله عوامل خطر رایج اعتیاد جنسی می‌توان به استرس، تنهایی و افسردگی اشاره کرد. دکتر بوئلر توضیح می‌دهد: «احساس پوچی و عزت نفس پایین می‌تواند فرد را به دنبال راهی برای تسکین خود سوق دهد.» او ادامه می‌دهد: استفاده از رابطه جنسی برای کنار آمدن با مشکلات، آرامش یا ارتباط با دیگران ممکن است یک راه سالم برای تخلیه هیجانات باشد، اما وقتی کسی پر از افکار منفی در مورد خود باشد، ممکن است نتواند با شریک زندگی خود ارتباط جنسی برقرار کند. اغلب، افرادی که به اعتیاد جنسی مبتلا هستند، آسیب‌های روح گذشته‌ای دارند که بهبود نیافته است، یا اینکه فرآیند بهبودی را طی نکرده‌اند. به گفته نایس: «اعتیاد در واقع همه چیز نیست. این بیشتر فرآیندی است که از آسیب روحی ناشی شده است، اما همچنین یک واکنش درد یا محرکی برای احساس خاصی در طول سال‌ها است.» نایس اضافه می‌کند که معتادان جنسی می‌توانند «نشئگی» را از چیزهای دیگری مانند سوءمصرف مواد مخدر دنبال کنند. او توضیح می‌دهد: آنها دیگر نمی‌توانند نشئگی را در ماده پیدا کنند، بنابراین به چیز دیگری – مثلاً رابطه جنسی – روی می‌آورند. از منظر روان‌شناختی، اعتیاد جنسی می‌تواند در طیفی از تکانشگری و اجبارگری مفهوم‌سازی شود، به‌طوری‌که رفتار ابتدا با انگیزه لذت و ارضا آغاز می‌شود و سپس اجبارگری باعث تداوم آن می‌گردد. خودپنداره، به‌عنوان تصویری کلی که فرد از خود دارد و از طریق تعاملات اجتماعی و ارزیابی دیگران شکل می‌گیرد، در این اختلال نقش مهمی ایفا می‌کند. خودپنداره شامل جنبه‌های جسمانی، اجتماعی، عقلانی و روانی فرد است و بر رفتارها و تصمیم‌گیری‌های او تأثیر می‌گذارد. در معتادان جنسی، خودپنداره اغلب مخدوش است و شناخت نادرست از خود، توانایی‌ها و حتی ویژگی‌های جسمانی می‌تواند به رفتارهای پرخطر و تشدید این اختلال منجر شود. دوره جوانی به‌عنوان یکی از بحرانی‌ترین مراحل رشد خودپنداره شناخته می‌شود که می‌تواند در شکل‌گیری رفتارهای پرخطر مانند اعتیاد جنسی مؤثر باشد.
تشخیص و درمان
از آنجایی که اعتیاد جنسی بخشی از دی اس ام 5 نیست، تشخیص آن ممکن است دشوار باشد. با این حال، اگر با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنید، پزشک می‌تواند شما را برای ارزیابی به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد. توجه به این نکته مهم است که بسیاری از افرادی که رفتار جنسی وسواسی از خود نشان می‌دهند، ممکن است بیماری روانی دیگری داشته باشند، زیرا اعتیاد جنسی اغلب می‌تواند ریشه در مواردی مانند استرس، افسردگی و اضطراب داشته باشد. کسی که رفتار جنسی وسواسی دارد، لزوماً ممکن است اعتیاد جنسی نداشته باشد – آنها ممکن است فقط برای مقابله با سایر عوامل استرس‌زای زندگی، این‌گونه رفتار کنند. در مورد درمان اعتیاد جنسی، روان‌درمانی و گفتاردرمانی می‌توانند کمک کنند. کلی نل، مربی روابط و مسائل جنسی، همچنین توصیه می‌کند که به دنبال درمان‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری و برنامه‌های ۱۲ مرحله‌ای باشید که اغلب توسط افراد مبتلا به اختلالات سوءمصرف مواد استفاده می‌شوند. زوج‌درمانی می‌تواند برای برخی از افراد مبتلا به اعتیاد جنسی، که اعتیاد جنسی بر رابطه یا ازدواج آنها تأثیر می‌گذارد، مؤثر باشد. گاهی اوقات دارو هم می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد. نایس توضیح می‌دهد: در واقع یک داروی جامع برای تجویز وجود ندارد. این دارو بر اساس احساس فرد تجویز می‌شود، بنابراین می‌تواند داروهای ضد افسردگی یا نوع دیگری از دارو برای تقویت خلق و خو یا تثبیت مغز باشد
مدیریت و غلبه بر اعتیاد جنسی
نایس توصیه می‌کند از کمک‌های حرفه‌ای، حمایت عزیزان (اگر در این زمینه احساس راحتی می‌کنید)، درمان جامع و جلسات گروهی خودیاری استفاده کنید. همچنین ورزش و تحرک روزانه مانند ورزش در باشگاه، دوچرخه‌سواری یا شنا یا پیاده‌روی در طبیعت نیز وجود دارد. فعالیت‌هایی از این دست به آزادسازی سروتونین و دوپامین کمک می‌کنند. او همچنین تمرینات ذهن‌آگاهی مانند تکنیک تنفس تانترا را توصیه می‌کند که آن را به‌عنوان حرکت انرژی جنسی به سمت بالا و خارج از بدن به جای نگه داشتن آن در ناحیه تناسلی توصیف می‌کند. و اگر مدیتیشن باب میل شما نیست، نایس تکنیک آزادی عاطفی را پیشنهاد می‌کند که مبتنی بر طب چینی است و شامل ضربه زدن به نقاط طب فشاری برای رهایی از افکار منفی و اجباری و تعادل انرژی است . دکتر بوئلر می‌گوید در نهایت، یک تمرین امتحان‌شده و واقعی برای مدیریت اعتیاد شما، بیان احساساتتان با عزیزانتان و تکیه بر حمایت آنهاست. البته این کار آسان نیست و او می‌گوید می‌تواند باعث شود احساس “ناراحتی و آسیب‌پذیری” کنید. اما با تمرین آسان‌تر خواهد شد. با انجام این کار، می‌توانید احساس ارتباط بهتری داشته باشید و کمتر احساس تنهایی کنید